3 PL – ÜÇÜNCÜ PARTİ (TARAF) LOJİSTİK

İçindekiler

GİRİŞ

1.    Üçüncü Parti (Taraf) Lojistik Nedir?

2.    3PL Avantaj ve Dezavantajları

2.1.     Avantajlar

2.1.1.      Maliyetlerin Azalması

2.1.2.      Verimliliğin Artması

2.1.3.      Öngörülmeyen Giderlerin Azalması

2.1.4.      Lojistik Teknolojilerin Kullanımında Güncel Kalabilmek

2.1.5.      Lojistik Uzmanlığı Gerektiren Hizmetlerden Faydalanma

2.1.6.      Küresel Ağ ve Lojistik Altyapı

2.1.7.      Gelişmiş Envanter Yönetimi

2.1.8.      Özelleştirilmiş Hizmet Alımı

2.2.     Dezavantajlar

2.2.1.      Kontrol Kaybı

2.2.2.      3PL Firması İle Çalışmaya Başlamanın Ön Maliyetleri

2.2.3.      Şeffaflık ve İletişim

2.2.4.      Ürünlerle Mesafe

2.2.5.      3PL Firma ile Senkronizasyon

2.2.6.      Özelleştirilmiş Hizmet Sınırları

3.    Nasıl Karar Vereceğiz?

Kaynakça

GİRİŞ

              Artan küresel rekabet, değişen piyasa koşullarına hızlı ve daha az maliyetli cevap verebilen esnek şirketlerin hayatta kalmasına sebep olmaktadır. Bu noktada önemi artan ve stratejik bir hal alan lojistik fonksiyonlar, çoğunlukla işletmelerin temel becerileri arasında olmadığı için, bu konuda uzmanlaşmış üçüncü parti lojistik “3PL” adı verilen hizmet sağlayıcılardan bu hizmetler satın alınır. Bu çalışmada 3PL hizmet almanın avantaj, dezavantaj ve karar sürecinden genel hatları ile bahsedilmiştir.

1.     Üçüncü Parti (Taraf) Lojistik Nedir?

Lojistik için genel olarak karmaşık ve kontrolümüz dışında değişkenler içeren bir süreci koordine etme faaliyetleri bütünüdür diyebiliriz. Ancak, üretim yapan işletmeler söz konusu olduğunda, lojistik, temelde malzemelerin tedarik zinciri boyunca hareketini içeren ve içerilerinde farklı alt fonksiyonlar da bulunan hizmetler bütününden oluşur.

Bu hizmetleri;

• Depolama
• Stok yönetimi
• Tersine lojistik
• Dağıtım & Nakliye

olarak gruplandırabiliriz.

Literatüre 1982 yılında dahil olan outsourcing (dış kaynak) kavramı; spesifik bir işletme fonksiyonunun firma içi çalışan grubundan firma dışı çalışan grubuna devredilmesi olarak tanımlanabilir. Günümüzde “Üçüncü Parti Lojistik (3PL) firma olarak adlandırılan söz konusu profesyonel lojistik hizmet sağlayıcılar, müşterisi için değer yaratan ekonomik bir varlık olarak algılanmaktadır. 3PL firmalar, hizmeti satın alan firmalar adına lojistik faaliyetleri etkili ve verimli bir biçimde yönetmekten sorumlu harici işletmelerdir. (ŞAHİN & BERBEROĞLU, 2011)

3PL firmalarının ortaya çıkmasının en önemli nedenleri firmaların, temel olmayan bazı maliyetleri azaltmak ve çekirdek işe odaklanmak istemeleri ve global pazarlarda sürekli genişleyen firmaların, global dağıtımla ilgili tecrübe eksikliklerine sahip olduklarını fark etmeleridir. (KIRCA, 2005)

Günümüzde, hem dünyada hem de ülkemizde her geçen gün artan sayıda şirket lojistik hizmetlerin sağlanmasında dış kaynak (outsource) kullanmayı tercih etmeye başlamıştır. 2017 yılında ABD’de yayınlanan bir araştırma, ABD’deki Fortune 500 şirketlerinin yüzde 90’ının en az bir üçüncü taraf lojistik şirketle çalıştığını göstermektedir. (McKevitt, 2020)

Başlarda, avantaj ve dezavantajları değerlendirilirken sadece lojistik maliyetleri düşürücü bir hizmet sağlayıcı olarak görülen 3PL firmalar, zaman içerisinde konumlandıkları durum itibari ile sadece hizmet sağlayıcı olmaktan çıkıp stratejik partner olma noktasında önemli bir konum elde etmişlerdir. Dolayısıyla beraber çalışılacak 3PL firmasının seçimi daha önemli bir hal almış ve yeni seçim kriterleri eklenmiştir.

2.     3PL Avantaj ve Dezavantajları

Bir 3PL hizmet sağlayıcısıyla çalışma kararı alırken göz önünde bulundurulan faktörlerin başında maliyetler, verimlilik, ölçek, esneklik, kontrol seviyesi gelmektedir. Küçük işletmeler ve büyük işletmeler bu ve benzeri faktörlerden farklı unsurların analizine öncelik vereceklerdir. Ana kriter şirket için en iyisinin hangi lojistik çözüm olduğuna karar vermektir.

2.1.  Avantajlar

Doğru bir 3PL hizmet sağlayıcı seçimi, işletmenizin aşağıdaki başlıklarda yarar sağlamasına yardımcı olacaktır.

• Maliyetlerin azalması
• Verimliliğin artması
• Öngörülmeyen Giderlerin Azalması
• Lojistik teknolojilerin kullanımında güncel kalabilmek
• Lojistik uzmanlığı gerektiren hizmetlerden faydalanma
• Küresel Ağ ve Lojistik Altyapı
• Gelişmiş envanter yönetimi
• Özelleştirilmiş hizmet alımı

Bu başlıkları kısa kısa açacak olursak.

2.1.1.    Maliyetlerin Azalması

Operasyonun yapılacağı ülke, firma sektörü gibi değişkenlere bağlı olarak değişmekle birlikte 3PL hizmet almak başlarda pahalı görünse de işin değerini arttıran, sahip oldukları lojistik alt yapı ile hizmet kalitesini arttıran doğru bir firma ile çalışıldığında yaptığınız harcamanın daha fazla bir karşılığı olduğunu görebilirsiniz. Burada kritik nokta;  “doğru” hizmet sağlayıcı ile çalışmak ve lojistik hizmetleri dış kaynaktan almanın sonucunda bize kalan zaman ve enerjiyi mevcut operasyonlardaki verimsizlikleri gidermeye yöneltmektir.

2.1.2.    Verimliliğin Artması

İyi diyebileceğimiz üçüncü parti lojistik hizmet sağlayıcıları, sadece belli bir ülkeyi değil dünyayı kapsayan ticari güzergah ağları ve dünyanın bir çok yerinde çok iyi konumda bulunan depolarıyla müşterilerine global anlamda hizmet sağlamaktadırlar. Bu imkanlar, depolama ve nakliyeleri birleştirmeyi ve dolayısıyla müşteriler için para tasarrufu yapmayı sağlamaktadır. Ayrıca hizmet sağlayıcının kendi verimini arttırması da hem kendisi hem de müşterisi için diğer bir tasarruf anlamı taşımaktadır. Burada yanlış anlaşılmamak için şöyle bir not düşmek isterim. Bir 3PL hizmet sağlayıcının sadece global olduğu için iyi olduğunu düşünme yanılgısına da düşmemek gerekir. Farklı ülkelerde işini gerçekten başarılı yapan lokal 3PL firmaların varlığını da işim sebebiyle biliyorum.

2.1.3.    Öngörülmeyen Giderlerin Azalması

Birlikte çalışacağınız 3PL hizmet sağlayıcısının, ürünlerinizi taşıma ve depolama işlemleri sırasında karşılaşabilecekleri anlık sorunları engelleyecek ve en hızlı şekilde ortadan kaldıracak bilgiye ve teknolojik donanıma sahip olduğundan emin olmanız gerekmektedir.  Lojistik bu firmaların temel işi olduğu için, problemleri en hızlı şekilde çözme becerisine sahip olduklarını düşünür ve bunu bekleriz. Hizmet alan taraf için bu öngörülemeyen masraflardan muaf olmak anlamına gelmektedir. Ayrıca herhangi bir sorunun çözümü için enerji ve kaynak ayırmak zorunda da kalmazlar.

2.1.4.    Lojistik Teknolojilerin Kullanımında Güncel Kalabilmek

Alanlarındaki artan rekabet sebebiyle, 3PL hizmet sağlayıcılar envanter yönetimi, sevkiyat takibi, otomasyon vb. hizmet noktalarında en iyi hizmeti sunabilmek için en ileri teknolojiyi takip ederek iş süreçlerine entegre etmektedirler. Dolayısıyla lojistik teknolojilerinin kullanımında güncel kalabilmenin en kolay yolu bu hizmeti dış kaynak olarak almaktır. Lojistik operasyonlarını kendi kaynakları ile yöneten şirketlerde yeniliklerden haberdar olmak lojistik kadronun merak ve takibine kalmıştır.

2.1.5.    Lojistik Uzmanlığı Gerektiren Hizmetlerden Faydalanma

Nakliye ve depolama, 3PL hizmet sağlayıcılarının odak noktalarıdır. Dolayısıyla tüm konsantrasyonlarını daha verimli taşımacılık ve daha iyi depo yönetimi sağlamak için harcayacakları düşünüldüğünden, karşılaşacakları engel ve problemleri şirket hafızasına yerleşen uzmanlık ve deneyimleriyle en hızlı şekilde aşmaları beklenir.

Lojistik sadece bir malzemeyi A noktasından B noktasına taşımanın en uygun yolunu bulmak değildir, aynı zamanda karayollarında, denizyollarında,  havayollarında, demiryollarında ve gümrüklerde karşılaşılan sayısız kurala ve prosedüre uymak anlamına da gelmektedir. Bu kuralları bilmek, güncellemeleri takip etmek uzmanlık gerektirir. Özellikle yeni pazarlara girerken bu nokta çok daha kritiktir. Hizmet sağlayıcı, var olmasının sebeplerini en doğru şekilde yerine getirebilmek için doğası gereği devlet kurumlarının kısıtlamalarını, taleplerini, teşviklerini vb. bilmek ve uygulamakta uzmanlaşmıştır.

2.1.6.    Küresel Ağ ve Lojistik Altyapı

Bir 3PL ile çalışmanın en önemli avantajlarından biride servis sağlayıcının sahip olduğu küresel ağ ve lojistik altyapıdan faydalanabilmektir. İyi bir 3PL firmasının farklı malzemeleri lokalde ve küresel anlamda istenilen noktalara ulaştıracak birbirine bağlı bir nakliye sistemine ve ana konumlarda depo ve dağıtım merkezlerine sahip olarak verimliliği en üst seviyede tutması beklenir. Dolayısıyla en uygun maliyetle, karşılaşılan problemlere en hızlı şekilde çözüm bulabilirler.  

2.1.7.    Gelişmiş Envanter Yönetimi

Güncel teknolojiyi deneyimle birleştiren 3PL hizmet sağlayıcıların müşterilerine başarılı bir envanter yönetimi hizmeti sunması beklenir ve seçim kriterleri arasında önemli bir yere sahiptir.

2.1.8.    Özelleştirilmiş Hizmet Alımı

3PL hizmet sağlayıcılar tek bir müşterinin ihtiyaçlarını karşılamak için kurulmazlar. Aksine çok sayıda müşteriye, dolayısıyla çok sayıda talebe cevap vermeleri gerekir. Bunun içinde istenen standartları, verimliliği sağlayabilecek müşteriye özel hizmet tasarımları oluşturabilecek esnekliğe sahip olmaları gerekir.

2.2.  Dezavantajlar

Bir 3PL firma ile çalışmanın sağladığı temel avantajları içeren listeden sonra olası dezavantajlardan da bahsetmemiz gerekir. Çünkü dış kaynak kullanımı her şirket için doğru bir tercih olmayacaktır.

2.2.1.    Kontrol Kaybı

Üçüncü parti lojistiğin en belirgin dezavantajı, lojistik operasyonlar üzerinde tam kontrolün kaybedilmesidir.

2.2.2.    3PL Firması İle Çalışmaya Başlamanın Ön Maliyetleri

Lojistik operasyonlarınızı üstlenecek uzman bir 3PL firmayla çalışmaya başlamanın ilk maliyetleri anlaşmanın içeriğine bağlı olmakla birlikte yine de az değildir. Her geçişte olduğu gibi bu geçişin de kısa vadeli maliyetleri olacaktır.

2.2.3.    Şeffaflık ve İletişim

Bir 3PL firma ile çalışmaya başladığınızda sadece kontrolü onlara bırakmakla kalmaz aynı zamanda ürün ve malzemelerinizle aranıza bir sette çekmiş olursunuz. Önemli bir bilgi almanız ya da vermeniz gerektiğinde bu süreci yönetmek şirket içi lojistik yönetiminde olduğu kadar kolay değildir.  Kendi yönetiminizdeki bir operasyonda sorumlu kişilere anında ulaşabilir ve istediğiniz talimatı verebilirsiniz. Bu sebeple şeffaf bir iletişim için

• Sabit bir temsilciyle 7/24 iletişim kurabilmek
• Süreçleri görmenizi sağlayacak envanter yönetimi sistemlerine erişim
• Referanslar
• Şirket ve 3PL firma arasında iletişim ağı.

İster kendiniz yönetin, ister bir başkası yönetsin iletişim, lojistik operasyonların temel unsurlarından biridir. Dolayısıyla iletişimde yaşanan bir sorun istenmeyen sonuçlara sebebiyet verebilir. Ayrıca ortada çözülmesi gereken bir sorun varken hizmet sağlayıcınıza ulaşamamayı ya da onlardan dönüş beklemeyi kimse istemez.

2.2.4.    Ürünlerle Mesafe

Üçüncü Parti lojistiği kullanırken, yalnızca iletişim açısından araya bir set almakla kalmaz dağıtımı yapılan ürünlerinizle de aranıza mesafe koymuş olursunuz. Özellikle ürünleriniz nakliye avantajlarından yararlanmak için üretim tesisinizden uzakta depolanıyorsa mesafe ve dolayısıyla kontrolsüzlük artacaktır.

2.2.5.    3PL Firma ile Senkronizasyon

Dezavantajlar açısından, bu başlık uygun teknolojilerle çözülebilir bir süreçtir. Ayrıca yukarıda bahsettiğim kontrol kaybı ve ürünlerle oluşan mesafenin olumsuz etkisi hizmet sağlayıcı ile müşteri arasında tam senkronizasyonla bir nebze de olsa ortadan kalkabilir. Bu bağlamda çalışmaları tutarlı bir şekilde yürütebilmek için BT teknolojilerinin birlikte çalışabilir olması gerekmektedir. Siz takip edemedikten sonra hizmet sağlayıcının gelişmiş bir envanter yönetimi platformuna sahip olmasının sizin açınızdan önemi yoktur.

2.2.6.    Özelleştirilmiş Hizmet Sınırları

Deneyimli, profesyonel bir 3PL firması, ihtiyaçlarınızı karşılamak için elinden gelen her şeyi yapacaktır. Ancak, sadece sizin ihtiyacınızı değil müşterisi olan tüm şirketlerin ihtiyaçlarını karşılamaya çalışacağı için bir noktadan sonra sınırları olacaktır. Dolayısıyla yukarıda avantaj olarak bahsettiğim özelleştirilmiş hizmet bir anda dezavantaja dönüşebilir. Bu sebeple karşılıklı sınırların sözleşmede açık ve detaylı belirtilmesi faydalı olacaktır.

3.     Nasıl Karar Vereceğiz?

• Hızla büyüyen yeni bir şirketseniz lojistik operasyonunuzu doğru yönetecek alt yapıyı kurmak için gereken kaynak ve enerjiyi büyük olasılıkla henüz konuya yönlendirecek zamanı bulamamışsınızdır. Bu durumda bir 3PL firması ile çalışarak hem kendi kaynaklarınızı büyümeye odaklayabilir hem de ileride kendi kurmak isteyebileceğiniz lojistik alt yapı için bilgi ve deneyim kazanabilirsiniz.
• Oluşacak depolama ve sevkiyat hacmi konusunda henüz net bir fikir sahibi olmayan yeni bir işletmeyseniz şimdilik dış kaynak alımından uzak durmanız daha doğru olacaktır.
• Ve eğer yeni pazarlara, özellikle size uzak, bilmediğiniz pazarlara açılmayı düşünen bir şirketseniz 3PL belki de sizin için en doğru seçim olacaktır. Ne kadar incelerseniz inceleyin bir pazarı yıllardır içerisinde aktif olarak bulunan bir firma kadar deneyimleyemezsiniz. Dolayısıyla buralarda doğru bir hizmet sağlayıcı ile anlaşarak yola çıkmak en doğrusu olacaktır. Böylece özellikle yatırımınızın farklı fonksiyonlarına daha rahat odaklanırken, gelecekte vereceğiniz kararlar açısından pazardaki lojistik detayları da inceleyebilirsiniz.

Kaynakça

KIRCA, M. Y. (2005, Nisan). ÜÇÜNCÜ PARTİ LOJİSTİK (3PL) FİRMALARININ ARZ ZİNCİRİ İÇİNDEKİ YERİ VE PAZARLAMA YAKLAŞIMLARI. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul, Türkiye: İTÜ.

McKevitt, J. (2020, Haziran 30). supplychaindive.com. Supplychaindive Web sitesi: https://www.supplychaindive.com/news/third-party-logistics-3pl-increase-large-companies-2017/443710/ adresinden alındı

ŞAHİN, A. G., & BERBEROĞLU, N. (2011). Lojistik Outsourcing Karar Süreci ve 3PL Firma Seçim Kriterleri. AJIT‐E / Academic Journal of Information Technology, 2-3.